W dniach od 4 do 5 grudnia 2021 r. odbył się XXIII Kongres Polskiego Towarzystwa Neuropsychologicznego pt. „Neuropsychologia kliniczna – teoria, badania, praktyka”, który z powodu pandemii został zrealizowany w formie zdalnej na platformie Click Meeting. Jest to najważniejsze wydarzenie neuropsychologiczne w Polsce, które wskazuje na kierunek rozwoju neuropsychologii klinicznej – w teorii, badaniach i praktyce. Po raz pierwszy Kongres został zorganizowany przez poznańskie uczelnie. Głównym organizatorem był Zakład Psychologii Zdrowia i Psychologii Klinicznej Wydziału Psychologii i Kognitywityski Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, współorganizatorem: Katedra i Zakład Psychologii Klinicznej Uniwersytetu Medycznego im. Karola Marcinkowskiego w Poznaniu oraz Polskie Towarzystwo Neuropsychologiczne. Honorowy patronat nad Kongresem objęli: Jej Magnificencja Rektor UAM prof. dr hab. Bogumiła Kaniewska, Jego Magnificencja Rektor UMP prof. dr hab. Andrzej Tykarski oraz Prezydent Miasta Poznania. Podczas uroczystego otwarcia Kongresu uczestników powitali: Prodziekan Wydziału Psychologii i Kognitywistyki − prof. dr hab. Lucyna Bakiera, następnie prof. dr hab. Maria Pąchalska, Prezes Polskiego Towarzystwa Neuropsychologicznego, oraz prof. dr hab. Lidia Cierpiałkowska, prof. dr hab. Ewa Mojs i dr Natalia Nowaczyk. Wykład inauguracyjny wygłoszony przez prof. dr hab. Marii Pąchalską dotyczył diagnostyki opartej na neuromarkerach qEEG, ERPs i tomografii sLORETA w neuroCOVID-19. 

Kongres cieszył się ogromnym zainteresowaniem, podczas dwóch dni w wydarzeniu  uczestniczyło ponad 200 osób. Wybitni naukowcy polskiej neuropsychologii i neurologii, w trakcie wykładów plenarnych, wskazywali na istotne kwestie dotyczące diagnozy, leczenia chorób neurologicznych, a także miejsca neuropsychologii klinicznej w coraz mniej jasnym podziale na psychiatrię i neurologię. Należy zaznaczyć, że prof. dr hab. Joanna Seniów podjęła bardzo ważny temat, jakim jest tożsamość zawodowa neuropsychologa klinicznego. Z kolei wykład plenarny zaprezentowany przez prof. dr hab. Ewę Mojs przybliżył tematykę rozwijania potencjału dziecka z uszkodzeniem układu nerwowego, natomiast prof. dr. hab. Emilia Łojek wyjaśniła, jak poważne mogą być neuropsychologiczne konsekwencje po COVID-19. Problematykę izolacji społecznej przed pandemią i w czasie pandemii Covid -19 w populacji osób starszych z perspektywy neuropsychologicznej przedstawiły prof. dr hab. Mariola Bidzan oraz mgr Ilona Bidzan-Bluma. W ramach wykładów plenarnych „Zegary mózgu: korelaty psychofizyczne i neuroobrazowe” i „Wykorzystanie pomiarów psychofizjologicznych w diagnozie funkcjonowania poznawczego osób w stanie obniżonej świadomości” zaprezentowane zostały wyniki badań naukowych prof. dr hab. Elżbiety Szeląg  oraz dr n. med. Anny Rasmus. W drugim dniu XXIII Kongresu Polskiego Towarzystwa Neuropsychologicznego został wygłoszony wykład plenarny dr hab. Anety Borkowskiej, prof. UMCS, dr Beaty Daniluk oraz mgr Katarzyny Adamczyk. Natomiast prof. dr hab. Konrad Rejdak, prezes Polskiego Towarzystwa Neurologicznego, w swoim wykładzie plenarnym wskazał na postępy w diagnostyce i leczeniu choroby Alzheimera. O znaczeniu cyfryzacji w kontekście funkcjonowania osób zdrowych i osób z niepełnosprawnością opowiadał prof. dr hab. Bożydar L.J. Kaczmarek, natomiast prof. dr hab. Agnieszka Maryniak wyjaśniła problematykę wykorzystania okulografu w kontakcie z osobami z trudnościami w komunikacji.

Ponadto, wygłoszonych zostało 26 referatów w ramach 6 sesji podejmujących problematykę NeuroCOVID-19, neuromarkerów funkcjonowania psychicznego, diagnozy neuropsychologicznej, neuropsychologii w praktyce klinicznej oraz rehabilitacji neuropsychologicznej w podejściu interdyscyplinarnym i w obszarze nowych neurotechnologii. Omawiane zagadnienia i badania prezentowały bardzo wysoki poziom naukowy i niosły ze sobą istotną wartość aplikacyjną. Po raz pierwszy zaprezentowano nowatorski program do wspomagania terapii dysfunkcji płatów czołowych, a także najnowsze aplikacje i narzędzia, które winny znaleźć zastosowanie w kompleksowej rehabilitacji neuropsychologicznej dla dzieci, młodzieży, dorosłych w wieku średnim i podeszłym. Wskazano także na znaczenie diagnozy neuropsychologicznej w kontekście chorób neurologicznych, zaburzeń neuropsychiatrycznych i uzależnień od substancji psychoaktywnych. 

W ramach Kongresu odbył się konkurs na najlepszy poster XXIII Kongresu Polskiego Towarzystwa Neuropsychologicznego. Warto nadmienić, że I nagrodę Komitetu Konkursowego oraz I nagrodę publiczności otrzymała Pani Magdalena Baszuk z Pracowni Neuropsychologii Instytutu Biologii Doświadczalnej im. M. Nenckiego PAN w Warszawie, za poster zatytułowany „Trening poznawczy seniorów – korzyści wynikające z usprawnienia Czasowego Opracowywania Informacji”, natomiast II nagrodę Komitetu Konkursowego i II nagrodę publiczności otrzymała Pani Natalia Gawron z Akademii Pedagogiki Specjalnej im. Marii Grzegorzewskiej w Warszawie za poster „Funkcje poznawcze i aktywność fizyczna u osób 50+ – doniesienie wstępne.” Z kolei, III nagrodę Komitetu Konkursowego przyznano Prof. dr hab. Aleksandrze Jasielskiej i Pani Darii Patalas z Wydziału Psychologii i Kognitywistyki UAM za poster pt.„Rozpoznawanie mimicznej ekspresji emocji u osób cierpiących na chorobę Alzheimera”, natomiast III nagrodę publiczności uzyskała Pani Agata Dębek z Wydziału Psychologii i Kognitywistyki UAM za poster pt. „Jak praktyka mindfulness (uważności) zmienia strukturę i funkcje naszego mózgu? – przegląd badań”. 

Podczas dwóch dni Kongresu podjęto dyskusję nad kluczowymi zagadnieniami neuropsychologii klinicznej, które skupiają się wokół pomocy psychologicznej skierowanej do pacjentów z chorobami neurologicznymi lub z zaburzeniami psychicznymi i zachowania. Neuropsychologia dzieci, młodzieży i dorosłych jest dziedziną psychologii klinicznej, uwzględnia zatem podstawy teoretyczne dotyczące mózgowej organizacji funkcji psychicznych, ścisłe opracowywanie wyników badań naukowych (solidna metodologia badań naukowych) oraz interdyscyplinarne podejście do opisu i wyjaśniania objawów neuropsychologicznych, które są obecne u pacjentów po urazach czaszkowo-mózgowych, udarach, z chorobami demielinizacyjnymi, napadami padaczkowymi, zmagającymi się z uzależnieniem od substancji psychoaktywnych lub z innymi zaburzeniami neurologicznymi i psychicznymi. Tegoroczny Kongres po raz kolejny stał się miejscem spotkania neuropsychologów klinicznych, psychologów, lekarzy, neurologopedów, fizjoterapeutów, specjalistów z różnych dziedzin szeroko pojętej neuronauki oraz wszystkich zainteresowanych, celem wymiany spostrzeżeń, przemyśleń, znalezienia odpowiedzi na wiele ważnych pytań i wyzwań współczesnej nauki i praktyki. Prezentacja wyników aktualnych badań naukowych i klinicznych, wyjaśnienie mechanizmów jakie zachodzą między zmianami mózgu a funkcjonowaniem psychicznym człowieka oraz wskazanie na rolę neuropsychologa w praktyce klinicznej pozwoliło dostrzec jak dynamiczny jest rozwój polskiej neuropsychologii. Cieszymy się, że był to czas refleksji i dyskusji nad ważnymi zagadnieniami neuropsychologii i neurologii, a prezentacje prelegentów wyznaczyły kierunek dalszych działań w diagnozie i rehabilitacji neuropsychologicznej.